Ev Okullu Ünlüler: Agatha Cristie

http://www.famoushomeschoolers.net/bio_agatha_christie.html#.VdOzT_ntmkp

Agatha Christie, 15 Eylül 1890 tarihinde doğdu ve kendisine Agatha Mary Clarissa Miller ismi verildi. Annesi İngiliz ordusuna bağlı bir yüzbaşının kızı, babası ise varlıklı bir New York borsacısıydı. Agatha İngiltere'de, Devon'da büyüdü ve hiçbir zaman Amerikan vatandaşlığına geçmedi. Agatha Cristie, polisiye türünde ünlenmiş, üretken ve popüler İngiliz roman ve oyun yazarı olarak tanınmaktadır. Onun yarattığı karakterlerden Hercule Poirot ve Miss Marple polisiye kurgu romanlarının simgeleri haline gelmiştir.

Agatha'nın  Madge ve Monty isimli iki ablası özel bir okula devam ederlerken, Agatha son derece utangaç olduğu için evde eğitim aldı. Agatha Christie matematik eğitimini babasından aldı (http://www.nndb.com/people/583/000026505/). "çocukluğunda hiç okula gitmedi ve evde mürebbiyeler ve özel öğretmenler tarafından eğitildi. Çok erken yaşlarda kendisini meşgul edecek oyunlar yaratmakta ustalaşmıştı. Utangaç bir çocuk olarak duygularını yeterli biçimde ifade edebilmek için bir ifade aracı olarak müziğe ve daha sonra da yazıya başvurdu." (http://christie.mysterynet.com/). 

Müzik ve dans, Agatha'nın eğitim müfredatının hep önemli bir parçası olmuştur. Gençlik yıllarında, Agatha, bir şarkıcı ve klasik müzik piyanisti olarak eğitildi. Yetenekli olmasına rağmen, topluluk önüne çıkmakta zorlanıyordu.  Agatha, Sir Arthur Conan Doyle'un, özellikle Sherlock Holmes polisiyelerinin hayranı ve istikrarlı bir okuruydu. Agatha'nın imlası oldukça kötüydü. Ancak buna rağmen yazma konusundaki ilgisi, annesi ve roman yazarı komşuları Eden Philpotts tarafından hep desteklenmiştir (http://www.nndb.com/people/583/000026505/).

Ev okulu ile mezun olduktan sonra, Agatha o dönemde İngiliz toplumu için moda kış tatil noktası olan Mısır'da annesi ile birlikte üç aylık bir tur yaptı. Bu gezi sırasında Agatha'nın diğer kültürlere ve geçmişin büyük medeniyetlerine karşı ilgisi uyanmıştı. Böylece arkeolojiye karşı bir ömür boyu sürecek ilgisi uyandı ve daha sonra kitaplarında kullanacağı bir dizi malzeme topladı. 

1912 yılında, Agatha, Kraliyet Havacılık Kıtası'ndan Christie Archibald adlı bir havacı ile tanıştı. 1914 yılında, Archie Fransa'da savaşmaya gitmeden önce Noel arifesinde evlendiler. Birinci Dünya Savaşı sırasında, 24 yaşındaki Agatha, Kızılhaç'a bağlı bir hastanede gönüllü hemşire olarak hizmet verdi. Hemşireliği, "herkesin yapabileceği en ödüllendirici mesleklerden biri." olarak tanımladı. Üç yıl sonra eczanede çalışmaya başladı. Orada farmasötik ilaçları, bunların hazırlanmasını ve öldürücü dozajları da dahil olmak üzere kullanımlarını öğrendi. Bu bilgiler daha sonra yazılarını da büyük ölçüde etkilemiştir. 

Savaşın sonunda, Agatha ilk romanı, Ölüm Sessiz Geldi'yi (The Mysterious Affair at Styles) yazdı. Bu eser altı yayıncı tarafından reddedilmiş olmasına rağmen, 1920 yılında yayınlandıktan sonra eşsiz bir başarı elde etti. Eserde, zehirlemek suretiyle işlenen cinayet o kadar iyi betimlenmişti ki kitap Kraliyet İlaç Derneği'nin resmi gazetesinde yer aldı. Ölüm Sessiz Geldi ayrıca Sherlock Holmes karakterinden sonra en popüler polisiye roman karakteri bir dedektif olan Hercules Poirot'un yer aldığı ilk eserdir. Böylece Agatha Christie dünya çapında "Polisiye Kraliçesi" olarak tanınma yolunda ilerlemeye başladı.

Yarım yüzyıldan uzun süren yazı kariyerinde, Agatha Christie seksen roman ve kısa öykü yazdı. Kitapları birçok farklı dile çevrildi ve iki milyardan fazla sattı. Tüm zamanların en çok satan polisiye yazarı olmasının yanı sıra, Christie, Shakespeare ve İncil'den sonra tarihinin en çok basılan eserlerini yazmıştır. 

Agatha Christie, bir dramaturg olarak da uluslararası ün kazanan tek polisiye roman yazarıdır. En ünlü oyunu olan "Fare Kapanı" da dahil olmak üzere bir düzineden fazla oyun kaleme almıştır. Kraliçe Mary'ye doğum günü hediyesi olarak yazdığı "Fare Kapanı" isimli oyun, tiyatro tarihinin en uzun soluklu sahnelenen oyunudur. Ayrıca Agatha, Londra'nın West End bölgesinde aynı anda üç oyunu sahnelenmiş tek kadın dramaturgudur. Christie'nin eserlerinden birçoğu film olarak çekilmiştir. Doğu Ekspiresinde Cinayet (Murder on the Orient Express) (1974) en bilinenidir. Kısa öyküleri, tiyatro oyunları ve romanları ayrıca televizyona, radyoya ve son olarak da bir bilgisayar oyununa (And Then There Were None, 2005) adapte edilmiştir. 

Agatha'nın en tuhaf gizemi, gerçek hayatta başına geldi; hem de klasik Christie hikayelerinin tüm unsurlarını eksiksiz taşıyarak... 1926 yılının Aralık ayında Agatha'nın kocası bir başka kadın ile görüştüğünü söyleyerek boşanmak istediğini açıkladı. Aralarında çıkan kavga sonrasında, Archie evi terk etti ve Agatha da ortadan kayboldu. Agatha'nın otomobili yoldan çıkmış ve terk edilmiş vaziyette bulundu ve büyük bir insan avı başlatıldı. On bir gün sonra, Agatha'nın sahte isimle bir termal otelde kaldığı ortaya çıktı. Christie, hiçbir zaman o dönem zarfında ne yaptığını ve nasıl oraya gittiğini açıklayamadı. O dönemde, kocasının kendisini aldattığının ortaya çıkması ve aynı dönemde annesini de kaybetmiş olması nedeni ile yoğun stres ve depresyon altında geçici hafıza kaybı yaşadığı düşünülmektedir.

Christie yavaş yavaş hayatını yeniden inşa etmeye başladı ve 1930 yılında Bağdat'ı ziyaret etti. Orada tanışmalarından kısa bir süre sonra kendisine evlenme teklif edecek olan arkeolog Max Mallowan ile romantizmi ve macerayı keşfetti. Bu sefer evliliği mutlu ve kalıcı oldu. Çift birlikte pek çok arkeolojik kazılar yaptılar ve aynı zamanda Agatha'nın arkeolojik çalışmaları ona uzman fotoğrafçı olma yolunu açtı.Tüm bunlar olurken Agatha, evde ve alan gezileri sırasında yazmaya devam etti.

1955 yılında Christie, Amerika'nın Polisiye Yazarları Büyük Ödülü'nü aldı. 1958 yılında Agatha, ünlü Keşif Kulübü Başkanlığı'nı, hiçbir zaman konuşma yapmayacağı hususunda kesin bir anlaşma yaptıktan sonra, kabul etti. Agatha'nın eşi 1968 yılında yapmış olduğu arkeolojik çalışmalar nedeniyle şövalye ilan edildikten üç sene sonra, 1971 yılında Agatha, edebi eserlerinden dolayı İngiliz İmparatorluğu tarafından "dame" yapılarak onurlandırıldı. Agatha ve eşi, karı koca olarak bu şekilde onurlandırılan birkaç çiftten birisidir. 

Agatha Christie, popüler polisiyelerinin yanı sıra Mary Westmacott takma adıyla bazı az bilinen romantik romanlar da yazdı.  Ayrıca aralarında bir otobiyografi ve arkeolog eşi ile yaptığı keşifleri anlattığı "Come, Tell Me How You Live" isimli kitaplar da dahil olmak üzere dört adet kurgusal olmayan eser yazdı.

Agatha Christie 15 yıllık bir süreyi (1950 - 1965) kapsayan bir de otobiyografi (An Autobiography) yazdı. Bu kitapta kendi hayat hikayesini onun ağzından okuyabilir ve hatta kendi sesinden de dinleyebilirsiniz. Agatha Christie otobiyografisinin yeni baskısı, kırk yıl önce kaydettiği ses kayıtlarını CD olarak içermektedir. CD içerisinde, normalde çok çekingen ve sessiz olan Agatha, bir saatten fazla bir süre kendi hayat anlatmaktadır. 

Çok başarılı bir kariyer hayatının ardından Agatha, 12 Ocak 1976 tarihinde huzur içinde vefat etti. Christie'nin Rosalind adında tek bir çocuğu oldu. Rosalind adını Shakespeare'in "As You Like It" isimli eserindeki kadın kahramandan almıştır. Torunu Mathew Prichard, onu "Konuştuğundan daha fazla dinleyen, fark edildiğinden daha fazla gören" biri olarak nitelendirmiştir. 

Kaynaklar

http://www.agathachristie.com - Bu site, Agatha Christie'nin tek torunu tarafından işletilmektedir. Sitede Agatha Christie Derneği, biyografisi, kitapları ve oyunları, TV, film ve film karakterleri hakkında bilgiler bulunmaktadır. Agatha Christie faaliyetleri takvimi ve bir de sohbet odası içermektedir.

http://christie.mysterynet.com - Agatha Christie hakkında her şey, biyografi, resimler, kitaplarının ve filmlerin bağlantıları (linkleri) bulunmaktadır.

http://www.nndb.com/people/583/000026505 - Agatha Christie biyografisi.